Malina moroszka Rubus chamaemorus — wykorzystanie
W ramach naszego projektu „Innowacyjny model uprawy, przetwórstwa i dystrybucji ziół w Dolinie Zielawy” podjęliśmy się opracowania agrotechniki i wprowadzenia do uprawy rzadkiej i bardzo cennej rośliny, jaką jest malina moroszka. Badania i uprawa prowadzone są w Gospodarstwie Rolnym Barbary Baj Wójtowicz, inicjatorki projektu, w Sosnówce. Przybliżmy tę cenną roślinę pod aspektem jej wykorzystania, uważaną za tzw. super foods.
Malina moroszka to bardzo cenna i poszukiwana roślina, której stanowiska na świecie bardzo się zmniejszają z powodu eksploatacji torfowisk oraz wyrębu lasów. W Polsce to roślina zagrożona całkowitym wyginięciem stad objęta ochroną.
Roślina ta wydaje owoc pozorny złożony z kilku pestkowców, najpierw czerwony, w miarę dojrzewania zmieniający kolor na pomarańczowy. Owoce są jadalne, mają orzeźwiający smak słodko-kwaśny ze specyficznym posmakiem i przyjemnym zapachem. Owoce są gotowe do zbioru w Skandynawii w końcu lipca.
Cennym surowcem maliny moroszki są owoce oraz liście. Roślina jest bardzo odporna na zrywanie liści i szybko wypuszcza nowe, jednak podczas zbioru nie należy pozbawiać rośliny wszystkich liści, pozostawienie 2/3 liści na roślinie pomoże jej w regeneracji. Zbioru liści można dokonywać kilkakrotnie w czasie sezonu w miarę ich odrastania.
Owoce maliny moroszki zawierają bardzo dużo witaminy C, cztery razy więcej niż pomarańcz. Są również bogate w witaminę A. Nadają się do długiego przechowywania, bo zawierają naturalny konserwant — kwas benzoesowy.
Tradycyjnie w skandynawskiej i rosyjskiej medycynie ludowej mieszanki suszonych liści i owoców maliny moroszki były używane jako środek przeciwgorączkowy oraz przeciwbiegunkowy i zapobiegający szkorbutowi. Leczono też tymi mieszankami reumatyzm i artretyzm, co ma swoje naukowe uzasadnienie.
Malina moroszka zawiera bowiem diosgeninę — roślinny steroid zwany prekursorem progesteronu. Badania nad maliną moroszką w stanie suszonym (owoce i liście) oraz nad ekstraktem z owoców są prowadzone na Uniwersytecie w Helsinkach. Dotychczasowe wyniki badań pokazują, że malina moroszka może znaleźć również zastosowanie w zapobieganiu, a nawet leczeniu raka żołądka i jelit. Ekstrakt z maliny moroszki zawiera kwas elagowy z antyoksydantami, które mogą spowolnić, a nawet zapobiec rozwojowi raka żołądka i jelit. Owoce maliny moroszki uważane są też za owoce młodości, podobnie jak borówka amerykańska, z uwagi na dużą zawartość antyoksydantów.
Tradycyjne herbatki i proszki podawane są dzieciom i młodzieży w musach, koktajlach i herbatkach. Jest stosowana wewnętrznie w postaci herbatek oraz przetworów takich jak dżemy, powidła i soki. Regularne spożywanie przetworów z maliny moroszki chroni przed zespołem przewlekłego zmęczenia, jedna z chorób cywilizacyjnych. Wspomaga też leczenie boreliozy.
Wyciągi z owoców i liści maliny moroszki ze względu na wysokie stężenie łatwo przyswajalnej witaminy C oraz antyoksydantów mają zastosowanie w kosmetykach do ciała i włosów. Firma Neutrogena używa maliny moroszki w swojej dobrze strzeżonej norweskiej formule stosowanej w kosmetykach.