Ziele ostrożenia warzywnego (Herba Cirsii Oleracei)

Ziele ostrożenia warzywnego zawiera szereg substancji aktywnych o właściwościach leczniczych. Do jednych z najistotniejszych należą pektolinaryna oraz linaryna, a także glikozydy luteoliny i apigeniny należące do flawonoidów. Ich obecność wpływa na właściwości moczopędne ostrożenia, a także zdolność do zmniejszania krwawień przez pobudzanie organizmu do produkcji płytek krwi. Sama pektolinaryna w swoim działaniu przypomina kwas acetylosalicylowy, z kolei linaryna wpływa na przyspieszenie procesu odbudowy uszkodzonych tkanek. Prócz flawonoidów w ostrożeniu znajdują się również kwasy fenolowe, garbniki, alkaloidy, olejki eteryczne, fitosterole i laktony seskwiterpenowe. Połączenie flawonoidów i kwasów fenolowych takich jak kwas ferulowy, kawowy czy p-kumarowy wykazuje działanie chroniące miąższ wątroby przed stłuszczeniem i marskością, natomiast flawonoidów i fitosteroli, w postaci β-sitosterolu i stigmasterolu, ogranicza rozwój stanów zapalnych, zwłaszcza w przypadku przerostu gruczołu krokowego. Dodatkowo kwasy fenolowe i laktony seskwiterpenowe posiadają właściwości antynowotworowe. Garbniki zawarte w ostrożeniu przyczyniają się do hamowania krwotoków, dlatego też sprawdza się on w leczeniu krwawienia z dziąseł i hemoroidów. Wyciągi z ziela ostrożenia mają także działanie antygrzybicze i antybakteryjne w przypadku baterii należących do rodzajów Bacillus, Pseudomonas i Staphylococcus. Napary z ostrożenia charakteryzują się przyjemnym smakiem, a dodatkowo, jako, że nie wykazują toksyczności, można je przyjmować w dość dużych ilościach nie ryzykując wystąpienia objawów niepożądanych. Poprzez przyspieszanie przemiany materii ostrożeń wspomaga organizm w usuwaniu jej szkodliwych produktów i oczyszczaniu ze złogów, tym samym dobrze sprawdza się w kuracjach odrobaczających i odtruwających. Dodatkowo wpływa także na obniżeniu poziomu cukru we krwi. Ze względu na szerokie spektrum właściwości ostrożeń warzywny stosowany jest powszechnie w leczeniu schorzeń układu moczowego, wątroby, przewodów żółciowych, naczyń krwionośnych, chorobach skóry i oczu, a nawet problemach z włosami. Wyciągi z ziela ostrożenia można stosować zarówno wewnętrznie, jak i zewnętrznie. Kąpiele na bazie naparu z ziela ostrożenia są pomocne w leczeniu atopowego zapalenia skóry u dzieci, a także przy wysypkach alergicznych, trądziku czy delikatnych poparzeniach skórny. W przypadku leczenia reumatyzmu, cukrzycy oraz przewlekłych chorób skórnych zalecane jest stosowanie naparu z ostrożenia przez minimum 3 miesiące. Kuracja ta zakłada przyjmowanie przez pierwszy miesiąc po szklance naparu rano i wieczorem w celu wysycenia organizmu, a następnie jednej szklanki dziennie przez kolejne dwa miesiące. Aby uzyskać surowiec zielarski w postaci ziela w okresie gdy ostrożeń kwitnie tj. od lipca do września zbierane są górne części jego pędów, które następnie suszy się w temperaturze poniżej 35°C. W Gospodarstwie Agroleśnym Barbary Baj-Wótjowicz w ramach działania „Agroleśnictwo w Dolninie Zielawy” pozyskuje się ziele ostrożenia pochodzące z upraw w systemie agroleśnym z produktywnymi żywopłotami. Mimo, iż produkty na bazie ziela ostrożenia nie mają statusu produktów leczniczych, z całą pewnością stanowią żywność funkcjonalną. Wśród produktów oferowanych przez markę Lubelskie Zioła liście ostrożenia warzywnego można znaleźć m. in. w Sosnowskiej przyprawie do twarogu, a także w Sosnowskiej przyprawie do sałatek i kanapek z pokrzywą.

1. Geszprych A., Rosłon W., Osińska E., Baj-Wójtowicz B., Ostrożeń warzywny – właściwości i zastosowanie lecznicze i kulinarne, Newsletter 10, Lubelskie Zioła

2. Guz N., Baj-Wójtowicz B., Agroleśne surowce zielarskie zamknięte w aromatycznych Sosnowskich Przyprawach – przegląd przypraw Lubelskie Zioła, Newsletter 11, Lubelskie Zioła

3. Parus A., Grys A. Ostrożeń warzywny (Cirsium oleraceum (L.) Scop.) – substancje aktywne, możliwe zastosowanie, Wydawnictwo BORGIS, Warszawa 2011

4. https://rozanski.li/803/herba-cirsii-oleracei-ziele-ostrozenia-warzywnego/