Owoce maliny moroszki (Rubus chamaemorus)

Malina moroszka (Rubus chamaemorus L.), określana często mianem pramatki wszystkich malin ze względu na swoje bardzo silne właściwości lecznicze i prozdrowotne jest bardzo pożądanym surowcem stosowanym w fitoterapii. Pozyskuje się z niej przede wszystkim owoce, a także liście. W przeciwieństwie do maliny właściwej owoce maliny moroszki z początku ciemnoczerwone w miarę dojrzewania jaśnieją i gdy są już w pełni dojrzałe, co następuję w sierpniu, przybierają barwę pomarańczową lub żółtą. Zbioru owoców ze względu na ich znaczną miękkość należy dokonywać ręcznie. Na każdym pędzie moroszki dojrzewa tylko jednej owoc, dlatego też należy ona do roślin stosunkowo nisko plonujących. Z tego względu produkty na bazie owoców maliny moroszki są dosyć trudno dostępne, a przy tym również należą do jednych z droższych. Mimo, iż w Skandynawii jest rośliną powszechnie występującą i owocującą na stanowiskach naturalnych, w Polsce jest rośliną endemiczną, będącą pod pełna ochroną. Jej stanowisk jest niewiele i przy tym cały czas ulegają zmniejszeniu, a na dodatek okazy dziko rosnące nie owocują. Gospodarstwo agroleśne Barbary Baj-Wójtowicz, w którym w ramach działań prowadzonych przez konsorcjum „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy” założono uprawę maliny moroszki w systemie alejowym z różą pomarszczona jest jedynym w Polsce, jeżeli nie na świecie miejscem, gdzie roślina na jest uprawiana i pozyskuje się z niej surowce w postaci owoców. Owoce maliny moroszki stanowią przede wszystkim źródło przeciwutleniaczy w postaci witaminy A i C, antocyjanów, kwasów fenolowych, flawonoidów i karotenoidów. Zwłaszcza karotenoidy, a także likopen decydują o nadzwyczajnych właściwościach moroszki. Dzięki takiemu połączniu owoce moroszki nie tylko usuwają wolne rodniki z organizmu, co blokują powstawanie nowych, a także hamują rozwój komórek nowotworowych. Jak dowodzą dotychczasowe badania prowadzone na Uniwersytecie w Helsinkach ekstrakt z owoców moroszki ma potencjał jako preparat leczniczy przy nowotworach żołądka i jelit. Właściwości te wynikają przede wszystkim z obecności kwasu elagowego. Produkty na ich bazie, jak np. Liofilizowany sproszkowany owoc oferowany przez markę Lubelskie Zioła zaleca się do stosowaniu zarówno w profilaktyce, jak również leczeniu chorób nowotworowych. Zawartość witaminy C w owocach moroszki 4-krotnie przewyższa zawartość tej witaminy np. w pomarańczach. Rosyjska i skandynawska medycyna ludowa zalecała spożywanie maliny moroszki jako środka zwalczającego gorączkę, przeciwdziałające zachorowaniu na szkorbut, a także niwelującego biegunkę. Obecność kwasu benzoesowego, pełniącego rolę naturalnego konserwantu sprawia, że pomimo, iż owoce moroszki są delikatne mogą być stosunkowo długo przechowywane w formie świeżej. Malina moroszka zawiera w swoim składzie również fitohormon o nazwie diosgenina, będący prekursorem progesteronu, który może niwelować nieprzyjemne objawy menopauzy, a także działać przeciwzapalnie. Z tego względu owoce mogą mieć zastosowanie w leczeniu objawów reumatyzmu i artretyzmu. Prócz wspomnianego wcześniej proszku z liofilizowanych owoców zawierającego w swoim składzie 100% maliny moroszki, w ofercie Lubelskich Ziół jej owocoe można znaleźć również w Przyprawie Super Berry, Przyprawie Cloudberry Rose, Sosnowskiej Przyprawie do twarogu, Sosnowskiej przyprawie Dziki Las oraz Lubelskich Herbatkach – z maliną moroszką, Cud Malina, Super Berry, Very Berry Fruitea, Owocowo-Ziołowej i Beauty Queen.

1. Geszprych A., Wartości prozdrowotne wybranych surowców pochodzących z upraw agroleśnych, Agroleśnictwo – najważniejsza innowacja w rolnictwie, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Poznaniu, Poznań 2020, s. 119-120
2. Guz N., Baj-Wójtowicz B., Malina moroszka w Herbatkach Lubelskich, Newsletter 8, Lubelskie Zioła
3. Guz N., Baj-Wójtowicz B., Malina moroszka – wykorzystanie właściwości prozdrowotnych w produkcji żywności funkcjonalnej, Newsletter 7, Lubelskie Zioła
4. Osińska E., Rosłon W., Jakubowska Z., Baj-Wójtowicz B., Uprawa róży pomarszczonej (Rosa rugosa Thunb) z maliną moroszką (Rubus chamaemorus L.) i bzu czarnego (Sambucus nigra L.) z miodunką (Pulmonaria obscura Dumort.) w systemie agroleśnym, Agroleśnictwo – najważniejsza innowacja w rolnictwie, Centrum Doradztwa Rolniczego w Brwinowie Oddział w Poznaniu, Poznań 2020, s. 157