AGROLEŚNICTWO W DOLINIE ZIELAWY

RAPORT

Grupy Operacyjnej z realizacji I ETAPU PROJEKTU

„Innowacyjny model produkcji, przetwórstwa i dystrybucji ziół w Dolinie Zielawy”

 

Cel projektu 

OPERACJA „INNOWACYJNY MODEL UPRAWY, PRZETWÓRSTWA I DYSTRYBUCJI ZIÓŁ W DOLINIE ZIELAWY” jest realizowana przez Grupę Operacyjną (konsorcjum badawczo wdrożeniowe) „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy” w ramach działania Współpraca. PROJEKTY UE DZIAŁANIE WSPÓŁPRACA PROW 2014 – 2020. Celem projektu jest opracowanie i wdrożenie kompleksowego, nowego modelu uprawy, zbioru, zarządzania gospodarstwem rolnym i produkcją za pomocą nowego systemu oraz modelu przetwórstwa w wyniku, którego powstaną dwa końcowe nowe produkty, które zostaną wprowadzone na rynek za pomocą ulepszonej metody marketingowej.

 

Realizacja I etapu projektu „Innowacyjny model produkcji, przetwórstwa i dystrybucji ziół w Dolinie Zielawy”

W wyniku realizacji operacji przez konsorcjum Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy” zostaną osiągnięte następujące wyniki/efekty: opracowanie i wdrożenie dwóch nowych: produktów, procesów i metod organizacji oraz jednej metody marketingu.

W ramach I etapu realizacji projektu Konsorcjum „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy” zrealizowało wszystkie zaplanowane  zadania, w tym zakup maszyn i urządzeń, budowa ogrodzenia, zakup sadzonek i założenie plantacji, opracowanie strategii marketingowej, badania kameralne oraz prace terenowe.  Zespół roboczy w skład którego weszli badacze SGGW oraz dr Barbara Baj Wójtowicz (Gospodarstwo Rolne) opracował i wdrożył:

Agroleśnictwo: Agrotechnika uprawy agroleśnej

• Nowa praktyka – agrotechnika uprawy agroleśnej (polikulturowej). Agroleśnictwo zostało uznane przez ONZ za najważniejszą innowację w rolnictwie, ponieważ rozwiązuje wiele problemów w rolnictwie takich jak: erozja wietrzna i wodna gleby, spadek próchnicy w glebie, zmiany klimatyczne i skutki suszy, zanieczyszczenie wód azotanami i fosforanami, spadek różnorodności biologicznej itd. System agroleśny jest idealny do uprawy ziół, więcej na ten temat można przeczytać w artykule mgr inż. Pawła Orlińskiego z SGGW Dlaczego warto uprawiać zioła w systemie agroleśnym? Co to jest allelopatia? Konsorcjum Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy opracowało nowe agrotechniki polegająca na: wprowadzeniu po raz pierwszy na świecie do uprawy w systemie alejowym agroleśnym z bzem czarnym roślin cieniolubnych dziko rosnących takich jak miodunka sp. i przetacznik leśny. Warto przeczytać artykuł autorstwa prof. Ewy Osińskiej i dr Wiesławy Rosłon z SGGW Czy warto uprawiać czarny bez? W uprawie agroleśnej z różą owocową (pomarszczoną i dziką) wprowadzona została roślina zagrożona tj. malina moroszka. Dr Barbara Baj Wójtowicz pisze o tej uprawie Malina moroszka- Rubus chamaemorus

Agrotechnika uprawy monokulturowej

• Badania kameralne dotyczące przewidzianego na I etap realizacji projektu opracowania założeń nowych praktyk – agrotechnik uprawy monokulturowej dla gatunków takich jak: rzepik pospolity, ostrożeń warzywny, pokrzywa zwyczajna. O uprawie pokrzywy zwyczajnej i jej zastosowaniu warto przeczytać w artykule autorstwa prof. Ewy Osińskiej i dr Wiesławy Rosłon Pokrzywa zwyczajna – występowanie, zbiorowiska naturalne, uprawa W przypadku tych gatunków zsespół roboczy postanowił wykorzystać naturalne zadrzewienia i zakrzewienia znajdujące się na miedzach i/ lub działkach rolnych Gospodarstwa. Dzięki temu opracowywane systemy uprawy zawierają elementy agroleśnictwa.

Badania kameralne oraz badania polowe

Zespół badawczy SGGW pod kierownictwem prof. Ewy Osińskiej przeprowadził badania kameralne oraz badania terenowe przewidziane dla I etapu realizacji projektu.  Zostały przeprowadzone badania laboratoryjnie próbek gleby pobranych z działek w Gospodarstwie Rolnym dr Barbary Baj Wójtowicz i na ich podstawie zespół opracował zalecenia nawozowe. Zespół SGGW oraz dr Barbara Baj Wójtowicz wykonali również wszystkie prace przewidziane w ramach zadania: Opracowanie mapy glebowej Gospodarstwa w wersji elektronicznej. We współpracy dr Barbary Baj Wójtowicz (Gospodarstwo Rolne) oraz naukowców z SGGW powstał projekt systemów agroleśnych, według którego założone zostały plantacje. Agroleśnictwo to również metody racjonalnego używania wody i nawozów dlatego w Gospodarstwie zostały opracowane i wdrożone z sukcesem metody zatrzymania wody w glebie.

Badania terenowe

Zespół SGGW kierowany przez prof. Ewę Osińską przeprowadził badania terenowe, w tym: oględziny działek zaplanowanych pod nasadzenia agroleśne i monokulturowe, ocenę stanu pól i zachwaszczenia. We współpracy z dr Barbarą Baj Wójtowicz (Gospodarstwo Rolne) zespół opracował metody likwidacji chwastów, przygotowania działek oraz dokonał wstępnego wyboru działek pod kątem ich optymalnego dopasowania do planowanych upraw. Dr Barbara Baj Wójtowicz prowadziła dla Gospodarstwa Rejestr Zabiegów Agrotechnicznych. Dr Barbara Baj Wójtowicz założyła w swoim Gospodarstwie poletka doświadczalne dla gatunków dziko rosnących nowo wprowadzanych do uprawy. Na poletkach były regularnie zbierane wyniki w celu ich porównania z wynikami z uprawy polowej.

 

Wybór odmian

Agroleśnictwo to w uproszczeniu praktyka rolna (technologia uprawy), która na działce rolnej odzwierciedla piętra lasu poprzez uprawę drzew i/ lub krzewów a w ich międzyrzędziach jednoczesną uprawę gatunków spółrzędnych. Więcej o tym warto pzreczytać w artykule dr Barbaray Baj Wójtowicz Agroleśnictwo – co to jest? W wyniku oględzin  działek, prac terenowych oraz badań kameralnych zespół badawczy SGGW we współpracy z dr Barbarą Baj Wojtowicz właścicielką gospodarstwa dobrał konkretne gatunków i ich odmiany do upraw agroleśnych opierając się o zasady allelopatii. Zostały wybrane odmian róży pomarszczone (Rosa Rugosa Hansa oraz Rosa Rugosa bezodmianowa), róży dzikiej (Rosa canina) oraz bzu czarnego (Sambucus nigra) do nasadzeń w ramach zaplanowanego systemu agroleśnego. Róże zostały zakupione i nasadzone w Gospodarstwie wg opracowanego projektu zawierającego: odpowiednie metody sadzenia, metody zatrzymania wody w glebie, metody zabezpieczania plantacji oraz poprawy kondycji gleby.

Wdrażanie wyników prac badawczych

W ramach opracowań określono m. in.:

• Ilości torfu do zakupu w podziale na torf kwaśny wysoki oraz torf odkwaszony. Badacze SGGW zalecili torf pieczarkowy tj. wykorzystywany do produkcji podłoży pieczarkowych z uwagi na jego najlepsze właściwości. Gospodarstwo zakupiło torf i zastosowało go zgodnie z zaleceniami. Torf wysoki kwaśny został wykorzystany przy budowie rowów torfowiskowych oraz nasadzeniach róży pomarszczonej odmiany Hansa w ramach zakładania systemu agroleśnego dla tych gatunków.
• Zespół roboczy dokonał wyboru najlepszego nawozu naturalnego (obornika) w postaci obornika popieczarkowego (podłoża popieczarkowego) z uwagi na jego optymalne właściwości i dopasowanie do zakładanych plantacji. Gospodarstwo zakupiło i zastosowało obornik zgodnie z zaleceniami.
• Gospodarstwo zakupiło i wysiało nasiona facelii na nawóz zielony zgodnie z harmonogramem projektu.
• Na podstawie przeprowadzonych badań gleby zespół SGGW opracował zalecenia nawozowe dla poszczególnych działek. Nawóz potasowy z fosforem (Potafoska) i wapniowy zostały następnie zakupione przez Gospodarstwo i zastosowane na działkach w dawkach zgodnie z przygotowanym zaleceniem.
• W wyniku badań kameralnych zespół roboczy tworzony przez badawczy SGGW i dr Barbarę Baj Wójtowicz właścicielkę Gospodarstwa dokonał wyboru optymalnych dla systemu agroleśnego odmian bzu czarnego oraz róży owocowej (pomarszczonej i dzikiej). Gospodarstwo zakupiło i wysadziło sadzonki tych roślin, a następnie zostały założone plantacje wg przyjetego projektu. Gospodarstwo zakupiło sadzonki róży dzikiej (Rosa canina). A także różę pomarszczoną: odmiany Hansa (Rosa rugosa Hansa) oraz bezodmianowa (Rosa rugosa). Gospodarswo zakupiło bez czarny (Sambucus nigra) odmiany: Samdal, Hashberg oraz FinnSan.

Agroleśnictwo: Zakładanie jedynej na świecie uprawy maliny moroszki w systemie agroleśnym z roża owocową

• Dr Barbara Baj Wójtowicz (Gospodarstwo Rolne) zakupiła w Finlandii i następnie wysadziła w swoim Gospodarstwie sadzonki maliny moroszki w systemie agroleśnym z różą owocową (pomarszczoną oraz dziką). Sadzonki były poddane procesowi aklimatyzacji do warunków lokalnych a następnie wysadzone w specjalnie przygotowanych rowach torfowiskowych założonych w międzyrzędziach róży owocowej. W trakcie aklimatyzacji sadzonek ze szkółki oraz sadzonek pobranych ze stanu naturalnego w Finlandii były prowadzone obserwacje.

Agroleśnictwo: Sadzonki maliny moroszki do systemu agroleśnego zakupione w ramach realizacji I etapu projektu. Fot. Robert Wójtowicz

Agroleśnictwo: Aklimatyzacja sadzonek maliny moroszki do warunków lokalnych w trakcie przygotowywania systemu agroleśnego róży owocowej i maliny moroszki w gospodarstwie dr Barbary Baj Wójtowicz. Fot. Robert Wójtowicz

Projektowanie i zakładanie systemu agroleśnego

• W Gospodarstwie Rolnym dr Barbary Baj Wójtowicz zostały zaprojektowane i następnie założone wg opracowanych metod plantacje bzu czarnego, róży pomarszczonej bezodmianowej oraz róży pomarszczonej odmiany Hansa, które stanowią podstawę systemów agroleśnych.

Agroleśnictwo: System agroleśny. Rów torfowiskowy z nasadzeniami maliny moroszki założony w systemie agroleśnym z różą owocową przez dr Barbarę Baj Wójtowicz. Fot. Barbara Baj Wójtowicz

Zakup maszyn i urządzeń

W ramach projektu został zaplanowany również zakup maszyn i urządzeń rolniczych. W trakcie realizacji projektu Gosporstwo Rolne Barbara Baj Wójtowicz zakupiło wszystkie maszyny zaplanowane na I etap operacji tj. ciągnik rolniczy z ładowaczem i osprzętem do niego, pług, brony, agregat polowy, opryskiwacz, przyczepę rolniczą co umożliwiło wykonanie wszystkich zabiegów agrotechnicznych.

Budowa ogrodzenia plantacji

Zgodnie z założeniami projektu niektóre plantacje zostały ogrodzone w celu ochrony przed dzikimi zwierzętami. W tym celu Gospodarstwo zakupiło: słupki ogrodzeniowe, siatkę leśną, skoble (klamry), napinacze do drutu, drut do siatki oraz zbudowało ogrodzenia plantacji.

Promocja projektu poprzez media społecznościowe oraz stronę www

Dr Barbara Baj Wójtowicz założyła i prowadziła media społecznościowe dla operacji: www.facebook.com/lubelskieziola  oraz www.twitter.com/lubelskieziola  które są śledzone m.in. przez komisarza UE ds. rolnictwa oraz EIPAgriServicePoint.

ECO-FARM Sosnówka sp. z o.o. wykupiła domenę i hosting, na którym prowadzi stronę www operacji: Lubelskie Zioła (lubelskieziola.pl)

Na stronie www operacji publikowane są na bieżąco aktualności z jej realizacji oraz prowadzona zakładka Akademia Wiedzy Strona główna

Opracowanie Strategii Markegingowej

ECO-FARM Sosnówka sp. z o.o. wykonała również zadanie: Opracowanie strategii marketingowej przewidziane na I etap realizacji projektu. Członkowie konsorcjum: ECO-FARM Sosnówka, SGGW oraz dr Barbarę Baj Wójtowicz (Gospodarstwo Rolne) wykonali wszystkie założenia strategii marketingowej zgodnie z planem przewidzianym na I etap realizacji operacji.

Dodatkowe formy promocji projektu

Ponadto dr Barbarę Baj Wójtowicz promowała nasz projekt podczas III Forum Wiedzy i Innowacji (listopad 2018), spotkaniach SIR (2018) Forum Sieciowanie Partnerów SIR w Warszawie – wykład dr Barbary Baj Wójtowiczoraz na forum Światowego Kongresu Agroleśnictwa w Montpellier IV Światowy Kongres Agroleśnictwa w Montpellier w dniach 20-22 maj 2019, Francjam.in. poprzez swoje prace jako członka międzynarodowego komitetu organizacyjnego Kongresu (2018 – 2019) IV Światowy Kongres Agroleśnictwa – nominacja na członka Komitetu organizacyjnego

Wersja angielska

Project Objectives: The aim of the project is to develop and implement a new comprehensive model for the cultivation and harvesting of herbal plants, farm and production management as well as a new herbal processing model resulting in two new final products with a health-enhancing effect being developed and being marketed through an improved marketing method. In the Ist fase of the project all research, purchase and actions have been conducted. Research aiming at development of a new agricultural practice in herbs cultivation involving the introduction of polyculture/ agroforestry management system in which fruit trees or shrubs are grown around or among herbal crops. In our project we will combine the cultivation of the following plants: a) elderberry with pulmonaria and heath speedwell (Veronica officinalis); b) rugosa rose (Rosa rugosa) and dog rose (Rosa canina) with cloudberry as well as the soil tests have been conducted.

(Wszelkie prawa zastrzeżone przez Konsorcjum „Agroleśnictwow w Dolinie Zielawy” w składzie: ECO-FARM Sosnówka sp. z o.o. – lider konsorcjum, Szkoła Główna Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, dr Barbara Baj Wójtowicz (Gospodarstwo Rolne Barbara Baj Wójtowicz))