Nasiona pokrzywy zwyczajnej (Urticae Semen)

Nasiona pokrzywy zwyczajnej, określane czasem również mianem owoców, mimo iż są bardzo rzadko wspominane przez literaturę naukową stanowią obok liści, ziela, i korzeni bardzo cenny surowiec zielarski pozyskiwany z tej rośliny. Przede wszystkim są źródłem oleju zawierające w swoim składzie linolowe, oleinowe, linolenowe oraz heneikozanowe kwasy tłuszczowe, karotenoidy w postaci β-karotenu, luteiny i violaksantyny oraz prowitaminę A, witamine F i tokoferol. Wykazano również występowanie śladowych ilości fitoestrogenów pod postacią lignanów, skopoletyny i eskuletyny oraz soli żelaza, cynku, wapnia i magnezu. Spośród fitosteroli w nasionach pokrzywy zidentyfikowano przede wszystkim duże ilości β-sitosterol i stigmasterol. Obecność β-sitosterolu sprawia, iż olej z nasion pokrzywy może być bardzo dobrym dodatkiem w diecie osób zmagających się z podwyższonym poziomem cholesterolu we krwi, w tym cholesterolu LDL, a co za tym idzie wspierać terapię przeciwmiażdżycową. Tokoferol natomiast posiada silne właściwości antyoksydacyjne, dzięki czemu wspiera organizm w hamowaniu rozwoju wolnych rodników i zapobiega procesowi utleniania lipidów. Działanie oleju z nasion pokrzywy można porównać do oleju lnianego, z nasion ogórecznika, wiesiołka czy porzeczki. Posiada zdolność regenerowania uszkodzonych tkanek, odżywia skórę przywracając jej elastyczność i odpowiedni stopień uwodnienia, działa przeciwstarzeniowo. Zewnętrznie zaleca się jego stosowanie przy zmianach skórnych spowodowanych łuszczycą, trądzikiem różowatym czy atopowym zapaleniu skóry oraz nadmiernej suchości i stanach zapalnych, a nawet oparzeniach. Ze względu na silne właściwości przeciwzapalne wynikające z obecności flawonoidów takich jak rutyna, glikozydkwercetyny i amentoflawon oraz kwasów fenolowych – kawowego, kumarowego, gentyzynowego, ferulowego, hydroksybenzoesowego i prokatechowego, wyciągi z nasion pokrzywy wykazują działanie lecznicze wobec nadżerek i wrzodów błony śluzowej żołądka, jak również stanów zapalnych i zranień narządów płciowych i odbytu. U Panów mogą łagodzić dolegliwości związane z przerostem prostaty, natomiast u kobiet objawy zespołu policystycznych jajników. Istotną właściwością nasion pokrzywy jest ich ochronne działanie na wątrobę, serce, naczynia krwionośne i nerki. Substancje w nich zawarte mają pozytywny wpływ na tkankę wątroby w przypadku marskości i stłuszczenia, usprawniają krążenie krwi w całym organizmie oraz zapobiegają powstawaniu zakrzepów. Stymulują pracę układu odpornościowego, zapobiegając rozwojowi reakcji autoimmunologicznych oraz działają wzmacniająco na układ nerwowy, wspomagając jego pracę, zwłaszcza w sytuacji powstawania w nim zmian neurodegeneracyjnych. Nasiona pokrzywy mają bardzo wszechstronne zastosowanie nie tylko jako środek leczniczy w postaci oleju i wyciągów, ale również jako dodatek kulinarny do bezpośredniego spożycia. Ich delikatny orzechowy smak sprawia, że świetnie sprawdzają się jako element mieszanek przyprawowych oraz dodatek do dań podobnie jak nasiona słonecznika czy dyni. Marka Lubelskie Zioła oferuje nasiona pokrzywy jako składnik receptury Sosnowskiej przyprawy do twarogu. Surowiec ten pozyskiwany jest w gospodarstwie Barbary Baj-Wójtowicz z upraw pokrzywy zwyczajnej rosnącej w systemie alejowym razem z olszą czarną, które zostały założone w ramach realizacji projektu „Innowacyjny model uprawy, przetwórstwa i dystrybucji ziół w Dolinie Zielawy” realizowanego przez konsorcjum „Agroleśnictwo w Dolinie Zielawy”.

1. Jakubczyk K., Janda K., Szkyrpan S., Gutowska I., Wolska J., Pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica L.) – charakterytyka botaniczna, biochemiczna i właściwości prozdrowotne, Pomeranian Journal of Life Sciences, Pomorski Uniwersytet Medyczny w Szczecienie, Szczecin 2015, s. 191-198

2. Guz N., Baj-Wójtowicz B., Agroleśne surowce zielarskie zamknięte w aromatycznych Sosnowskich Przyprawach – przegląd przypraw Lubelskie Zioła, Newsletter 11, Lubelskie Zioła

3. Rosłon W., Geszprych A., Osińska E., Właściwości i zastosowanie nasion pokrzywy zwyczajnej (Utrica dioica L.), Newsletter 11, Lubelskie Zioła

4. https://rozanski.li/2636/fructus-urticae-semen-urticae-owoc-pokrzywy-nasienie-pokrzywy/